Ο καφές είναι αυτός που μας ξυπνάει το πρωί και μας βοηθάει να σκεφτόμαστε με μεγαλύτερη διαύγεια και οξύνοια. Όμως η επίδραση του καφέ στον εγκέφαλό μας δεν σταματά εκεί.
Γιατί ο καφές μας ξυπνάει
Όλοι γνωρίζουν πως η καφεΐνη είναι το συστατικό του καφέ που μας κρατά ξύπνιους και λειτουργικούς – τουλάχιστον για λίγο. Πώς δρα όμως; «Κλειδώνει» τους υποδοχείς νευροχημικών στον εγκέφαλό μας που αντιδρούν στις ορμόνες που μας κάνουν να νιώθουμε κουρασμένοι, δείχνει μελέτη από τις ΗΠΑ και την Ιταλία. Ταυτόχρονα, κλειδώνοντας τους υποδοχείς που προκαλούν τη νύχτα, η καφεΐνη επιτρέπει στα πιο «δραστήρια» χημικά του εγκεφάλου, όπως η γλουταμάτη και η ντοπαμίνη, να κυκλοφορούν πιο ελεύθερα. Όταν νιώθουμε ένα κύμα ενέργειας από έναν τριπλό εσπρέσο, είναι αυτά ακριβώς τα χημικά –και όχι η καφεΐνη- που μας τονώνουν, αναφέρεται στην έρευνα.
Ποια η σχέση του καφέ με τη μνήμη
Μελέτη από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς βρήκε πως η λήψη καφεΐνης, σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε ένα ή δύο φλιτζάνια καφέ, ενισχύει τη μνήμη ενός ανθρώπου για συγκράτηση νέων πληροφοριών κατά περίπου 10%. Πώς; Πιθανότατα με τον ίδιο τρόπο που η καφεΐνη μας κρατά ξύπνιους και με κοφτερή σκέψη, εξηγεί οMichael Yassa, Ph.D., συν-συγγραφέας της μελέτης. Ο Yassa υποστηρίζει πως η καφεΐνη μπορεί να ενισχύει τη δραστηριότητα εκείνων των χημικών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην αποθήκευση πληροφοριών.
Υπάρχουν επίσης πολλές μελέτες που έχουν συσχετίσει τον καφέ και την καφεΐνη με βελτίωση στη λήψη αποφάσεων, στη συγκέντρωση, στην πιο γρήγορη ανάκληση πληροφοριών, πιο έντονη και μεγάλη συγκέντρωση προσοχής. Κάποιες νεότερες έρευνες έχουν ακόμη συνδέσει την κατανάλωση καφέ με χαμηλότερα ποσοστά ασθενειών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη γήρανση, όπως η άνοια.
Τα καλά και τα κακά νέα
Εξίσου πολλές μελέτες έχουν δείξει πως η καφεΐνη γίνεται συνήθεια και εθισμός στον οργανισμό. Αυτό σημαίνει πως αν ο εγκέφαλός μας συνηθίσει την ενίσχυση του καφέ, ίσως δεν μπορούμε να σκεφτούμε καθαρά ή να νιώθουμε σε εγρήγορση τις μέρες που για κάποιο λόγο δεν μπορούμε να πιούμε καφεδάκι. Μπορεί επιπλέον να χρειάζεται να πίνουμε όλο και περισσότερο για να νιώθουμε την ενίσχυσή του. Υπάρχουν όμως και καλά νέα: Μεγάλη μελέτη από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον καταλήγει πως τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να μας συμβεί εάν δεν ξεπερνάμε τα 700 ml καφέ τη μέρα!